كتاب الموسيقي الكبير

كتاب موسيقي كبير جزء با ارزش ترين كتابهاي تاريخ موسيقي جهان و از مهمترين نوشته هاي ابونصر فارابي در زمينه موسيقي است.
فارابي در مورد دو نوع طنين بغدادي و خراساني در موسيقي عالي صحبت مي كند.

فارابي چهار كتاب در زمينه موسيقي دارد: كتاب في احصاء الابقاع - كتاب في النقره - كتاب كلام في الموسيقي - كتاب الموسيقي الكبير.

«الموسيقي الكبير» نوشته ابونصر فارابي كاملترين و بزرگترين كتاب در زمينه موسيقي است كه از ابتداي اسلام به زبان عربي تأليف شده است. اين اثر كليه مباحث اصول موسيقي و مباني آن ، علوم نظري و عملي و وابستگان آن را در بر مي گيرد و يك مرجع كامل تاريخي در هنر موسيقي است.

كتاب موسيقي كبير در اصل در دو جلد نوشته شده است كه از جلد دوم آن هيچ اثري باقي نمانده است. در جلد اول كتاب ، در قسمت اول ، معرفي صنعت موسيقي در دو مقاله ارائه شده است. مقاله اول در تعيين لحن موسيقي ، توانايي ها و تركيب ملودي و چگونگي پيدايش موسيقي است. مقاله دوم بعد يا فاصله موسيقي را تعريف مي كند و آهنگ هاي طبيعي را براي انسان شمرده و ملودي هاي طبيعي را در عود معرفي مي كند. قسمت دوم اين كتاب در مورد تركيب و ساختار موسيقي در سه تكنيك است كه تكنيك اول به عناصر چهار گانه اختصاص دارد و به اصول اوليه پيدايش صدا و ملودي مي پردازد. در مقاله دوم ، او به فواصل بين ملودي ها از نظر ارتفاع صوت اشاره مي كند. پس از آن ، فارابي درباره رباب (كمانچه امروزي) صحبت مي كند و سرانجام به سازهاي خانواده چنگ مي پردازد. در مقاله سوم از تكنيك سوم كتاب موسيقي كبير، در مورد لحن بحث شده و از نظر ساخت موسيقي ، يعني ملودي هاي بدون حرف ، و از نظر موسيقي آوازي ، يعني ملودي هاي با حروف ، كاوش مي شود.